De reden hiervoor is dat de financiële markten een complex systeem van het meest ingewikkelde en onstabiele soort zijn. Dit komt deels door het feit dat het systeem is opgebouwd als een (gigantisch) netwerk zonder vaste informatiestromen, waarin communicatie over en weer en informatiedeling tussen alle punten mogelijk is. Met behulp van voldoende geavanceerde rekenkracht kunnen we het gedrag van sommige netwerken niettemin redelijk doorzien. Vooral als ze in een gecontroleerde omgeving opereren, zoals een computernetwerk.

Op het ene moment kunnen economische cijfers of nieuws over politiek/beleid een positieve invloed hebben op het beleggerssentiment, terwijl op een ander moment het tegenovergestelde het geval kan zijn. Sommige van deze verbanden lijken misschien stabieler dan andere, maar op geen ervan kunnen we ooit blindvaren. Een versoepeling van het beleid en sterke economische- of winstcijfers worden waarschijnlijk vaak gezien als positief, maar als men ze interpreteert als te weinig (versoepeling) of te sterk (cijfers) in vergelijking met de verwachtingen, kan dit ook zomaar leiden tot een negatief marktsentiment.

Bovendien kunnen menselijke emoties en interacties verwachtingen scheppen die totaal niet in overeenstemming zijn met de onderliggende fundamentals, maar wel collectieve gedragsveranderingen veroorzaken die leiden tot een turbulente markt. Het laatste zorgt vaak voor koersbewegingen die zelfs na afloop erg moeilijk te begrijpen zijn. Het bekendste voorbeeld was de ineenstorting van de wereldwijde aandelenmarkt van 19 oktober 1987 (toen de Dow Jones Industrial Index op één dag liefst 29,2% verloor). Er was vóór en na de crash geen fundamentele oorzaak aan te wijzen. Zelfs de verklaringen die zich richten op een combinatie van factoren, zoals menselijke emotie (irrationele paniek) en technische problemen (telefoon, IT), bieden weinig inzicht in de timing en omvang van dit voorval.

Wat te doen als belegger

Dikke pech dus. We handelen in een complexe wereld waarin we het onverwachte zouden moeten verwachten, maar timing en ernst kunnen nooit van tevoren bekend zijn. Als belegger kun je echter (ten minste) twee dingen doen om met deze realiteit om te gaan. Ten eerste kun je je op het onverwachte voorbereiden en je beleggingen zo solide mogelijk maken. Simpel gezegd kan dit door te streven naar de spreiding van risico’s over verschillende beleggingscategorieën (zoals obligaties en aandelen) en naar een goede balans tussen ‘veilige’ beleggingen (die bij een hoge turbulentie in de markt zorgen voor positieve rendementen) en risicovolle beleggingen die rendementen genereren in een rustiger marktklimaat. Het is belangrijk om het risico niet te onderschatten en de voordelen van spreiding niet te overschatten.

Daarnaast kunnen beleggers op een schok reageren. Portefeuilles kunnen worden aangepast, afhankelijk van of iemand verwacht dat de turbulentie in de markt zal aanhouden. Soms is een piek in de marktonrust slechts het begin van een langer durende storm (zoals de val van Lehman in september 2008), maar vaker biedt dit een aantrekkelijke instapmoment. Zo bleek bijna elke keer dat de VIX-index (een graadmeter die aangeeft hoe turbulent de markt is of was) in de afgelopen twee jaar boven de 20 uitkwam een aantrekkelijk moment om aandelen te kopen.

Wat deden wij!?

In de afgelopen weken hebben wij ons als beleggers geconcentreerd op de benodigde richting van verandering in onze koers. We vonden de correctie op de markten opmerkelijk, maar erg moeilijk te verklaren aan de hand van onderliggende fundamentals. De onderliggende vooruitzichten voor de wereldwijde groei zijn volgens ons in de afgelopen weken echter niet wezenlijk veranderd. De snelle en sterke beweging van de markt werd dus waarschijnlijk veroorzaakt door technische factoren, zoals winstnemingen op populaire beleggingen en een te negatief sentiment onder actieve spelers in de markt.

Deze beoordeling weerhield ons in de laatste weken van het terugbrengen van het risico in de beleggingen, omdat we ons vooral richtten op het identificeren van nieuwe mogelijkheden. Een van de gevolgen van de recente macro- en marktontwikkeling is een lagere inflatieverwachting en wereldwijd een (nog) soepelere monetaire beleidskoers zoals het "bijdrukken van geld". We denken daarom dat de meeste mogelijkheden zijn gecreëerd in het rentegevoelige deel van de markt. We zijn daarom voor een aantal van onze risicovolle beleggingen opgeschoven van aandelen naar vastgoed en obligatieproducten. Daarnaast krijgen staatsobligaties nog steun van het thema ‘zoektocht naar rendement’ en, belangrijk, dit soort beleggingen heeft onlangs opnieuw aangetoond in tijden van risicoaversie nog een aantrekkelijke veilige haven te zijn, zelfs bij de huidige lage rentes. Daarom geven we na de recente periode van marktonrust de voorkeur aan een evenwichtige aanpak met posities in staatsobligaties maar een voorkeur voor vooral inkomen genererende risicovollere beleggingen.

Column geschreven door Valentijn van Nieuwenhuijzen

Disclaimer
De informatie in dit document is uitsluitend opgesteld ter informatie en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. Beleggers zouden zelf advies moeten vragen indien ze twijfelen over de geschiktheid van een belegging. Hoewel de inhoud van dit document met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt er geen enkele uitdrukkelijke of impliciete garantie of verklaring gegeven omtrent de juistheid of volledigheid van de informatie. De informatie en mogelijke aanbevelingen in dit document kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. ING Asset Management B.V., noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot de NN Group dan wel de ING Groep, noch een van haar functionarissen, haar directeuren of werknemers aanvaarden enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid met betrekking tot de hierin opgenomen informatie of mogelijke aanbevelingen. Het is niet toegestaan dit document te vermenigvuldigen, door te sturen, te distribueren, te verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing.